Tia X là gì? Ứng dụng và có những tác động ra sao với con người là những thông tin chúng tôi sẽ cập nhật đầy đủ trong bài viết dưới đây tới bạn đọc.

Tia X là gì?

Tia X là dạng bức xạ điện từ loại tia đặc biệt được ứng dụng trong lĩnh vực y học, chủ yếu là các máy chụp X-quang. Người phát hiện ra loại tia X chính là giáo sư người Đức có tên là Wilhelm Conrad Roentgen. The Wikipedia, tia X (X-ray hay tia Röntgen) có khả năng xuyên qua cơ thể người và các vật thể rắn. Là một dạng sóng điện từ có dải bước sóng từ 0,01 đến 10 nano mét tương ứng với dãy tần số từ 30 Petahertz đến 30 Exahertz (3×1016 Hz to 3×1019 Hz). Tia X có tên gọi khác là Röntgen đặt theo tên nhà khoa học người Đức Wilhelm Röntgen.

Tia X thực chất là một loại ánh sáng, nhưng loại ánh sáng này có thể xuyên qua một số vật mà mắt thường không nhìn thấy được. Tia X có khả năng xuyên qua các vật thể khác. Người ta sử dụng X-ray để soi và chụp CT sử dụng phương pháp chiếu tia X, hay còn gọi là chụp X-quang ghi lại hình ảnh xương cũng như các cấu trúc trong cơ thể.

Tia X là sóng điện từ chỉ đứng sau tia gamma, năng lượng từ 124eV đến 1,24MeV

Chụp X-quang giúp đánh giá tổn thương xương khớp

Cơ chế phát tia X

Tia X được phát ra theo cơ chế chuyển dịch các electron từ tầng này sang tầng khác tạo ra tia X.

Tia X có 2  dạng gồm:

• Bức xạ hãm tạo ra do sự tương tác giữa các điện tử và hạt nhân nguyên tử
• Tia X đặc trưng tạo ra khi các electron bắn phá bia làm bật electron trong quỹ đạo

Tính chất của tia X

Tia X cũng giống như các bức xạ khác, cũng có những đặc điểm như:

• Có các tính chất quang học thông thường như nhiễu xạ, tán xạ, khúc xạ, phản xạ.
• Có tác dụng rất mạnh lên kính ảnh
• Có thể chiếu qua nhiều loại vật liệu khác nhau như giấy, gỗ, kim loại mỏng
• Khả năng làm phát quang 1 số chất khác nhau
• Khi bước sóng X-ray càng ngắn thì khả năng đâm xuyên càng mạnh
• Tính chất bị hấp thụ đi qua một vật thì chùm tia X giảm xuống
• Tác dụng sinh học mạnh có thể hủy hoại tế bào, khử trùng.

X-quang là gì?

X-quang là một công cụ chẩn đoán hình ảnh quan trọng tia X đã góp phần cứu sống vô số người được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu. Tia X là một dạng bức xạ điện từ xuất hiện cả trong tự nhiên và nhân tạo rất nhiều người dùng tia X đối với cơ thể. X-quang là loại hình ảnh sử dụng tia X thông dụng nhất thường được sử dụng để khảo sát hình ảnh xương gãy, chụp tim phổi. X-quang sử dụng lượng phóng xạ nhỏ nhất. Kỹ thuật chụp cắt lớp vi tính (CT) có thể giúp dựng hình ảnh 3D.

Loại tia X này có thể được sử dụng để nội soi huỳnh quang theo dõi hoạt động của ruột sau khi uống barium.

Chụp CT cũng là ứng dụng quan trọng của tia X

Xem thêm:

Tìm hiểu khái niệm tia rơnghen là gì?

Tia hồng ngoại là gì?

Một số kỹ thuật hình ảnh bằng tia X phổ biến

• X-quang ngực
• X-quang sọ
• Cột sống thắt lưng
• Chụp X-quang niệu có thuốc cản quang
• Chụp X-quang đường tiêu hóa trên
• Chụp X-quang có sử dụng thuốc barit
• Chụp CT sọ não
• CT bụng

Chụp X-quang có một số lợi ích chính như:

• Không xâm lấn: X-quang có thể giúp hỗ trợ chẩn đoán điều trị mà không cần xâm lấn.
• Định hướng: X-quang có thể giúp định hướng các thiết bị khác bên trong cơ thể bệnh nhân.
• Phát hiện bệnh tiềm ẩn: X-quang có thể phát hiện một tình trạng bệnh lý
• X-quang góp phần không nhỏ và là một phần thiết yếu của quá trình chẩn đoán.
• Hỗ trợ các bác sĩ chẩn đoán bệnh một cách nhanh chóng và chính xác.
• Tia X có tác dụng kiểm tra nhiều bộ phận của cơ thể như xương và răng
• Chụp X-quang để phát hiện ra những nhiễm trùng phổi, ung thư phổi. X-quang để kiểm tra mô vú phát hiện ung thư vú.
• Tia X có thể giúp các bác sĩ phát hiện ra vị trí của dị vật trong cơ thể.
• Tia X có hiệu quả trong điều trị bệnh ung thư há vỡ DNA của các tế bào ung thư.

Nguy cơ

• Tia X có thể gây đột biến trong DNA có khả năng gây ra ung thư. Theo một nghiên cứu ở độ tuổi 75, tia X sẽ làm tăng nguy cơ ung thư từ 0,6 đến 1,8%.
• Việc tiếp xúc với mức độ phóng xạ cao có thể gây ra các tác động như chảy máu, ngất xỉu.