Tia hồng ngoại, tia tử ngoại đều là những tia mang năng lượng rất lớn. Bạn đọc hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu nhiều hơn về hai loại tia này nhé.

Từ đâu phát hiện ra tia tử ngoại và tia hồng ngoại?

Newton thực hiện thí nghiệm về sự tán sắc ánh sáng đã phát hiện ra tia tử ngoại và tia hồng ngoại.

Việc dựng lại thí nghiệm này đặt một mối hàn H của cặp nhiệt điện và sau đó chạy vào chỗ màu nào đó trên quang phổ, tiếp đến mối hàn H’ đặt lại nhúng vào một cốc nước đá đang tan.

Sau đó từ từ đưa mối hàn H ở đầu đỏ Đ dần đến đầu tím T của quang phổ. Nếu thấy H ở chỗ nào và kim điện kế cũng lệch. Điều này chứng tỏ bức xạ mặt trời đang làm nóng mối hàn dần lên.

Thực hiện đưa mối hàn ra khỏi điểm đầu D và tới điểm A, điện kế vẫn lệch từ đó lệch nhiều so với lúc ở Đ,  đưa mối hàn ra khỏi đầu T, đến điểm B  chẳng hạn, kim điện kế tiếp tục bị lệch.

Nếu ta thay màn M bằng tấm bìa có phủ bột huỳnh quang ở phần màu tím và phần kéo dài của quang phổ khỏi màu tím và bột huỳnh quang phát sáng rất mạnh.

Từ thí nghiệm đưa ra kết luận về ánh sáng cụ thể như:

• Ngoài quang phổ ánh sáng sẽ nhìn thấy được cả hai đầu đỏ và tím tuy nhiên với những bức xạ mắt thường sẽ không thể nhìn thấy được.
• Với bức xạ không nhìn thấy ở ngoài vùng ánh sáng màu đỏ hay còn gọi là bức xạ hồng ngoại và ngoài cùng màu tím gọi là bức xạ tử ngoại.

Tìm hiểu về bản chất của tia hồng ngoại, tia tử ngoại

Về bản chất chung

Tia hồng ngoại và tia tử ngoại được phát hiện bằng dụng cụ và trên cùng 1 thí nghiệm mới có thể rút ra được. Có thể thấy rằng hai loại tia trên đều có cùng bản chất và tia sáng thông thường.

Cả tia tử ngoại và tia hồng ngoại đều không nhìn thấy được bằng mắt thường và đều có đặc điểm của sóng điện từ.

Tính chất chung

Tia hồng ngoại và tia tử ngoại có các tính chất chung bao gồm:

• Cần tuân thủ theo đúng định luật phản xạ, khúc xạ và truyền thẳng.
• Gây ra hiện tượng giao thoa, nhiễu xạ  giống như ánh sáng nhìn thấy.
• Tia hồng ngoại có bức sóng trải tử 760mm – vài mm.
• Tia tử ngoại có bức sóng từ 380mm – vài mm.

Tuy nhiên tia hồng ngoại không có tính chất chung cùng với tia tử ngoại nên cụ thể từng đặc điểm, tính  chất của 2 loại tia như:

Tia hồng ngoại

• Cách tạo ra tia hồng ngoại

Mọi vật đều có nhiệt độ cao hơn 0 độ K như vậy sẽ phát ra tia hồng ngoại. Cách tốt nhất để có thể phát hiện ra tia hồng ngoại là vật phát ra cần có nhiệt độ cao hơn môi trường.

Đối với cơ thể người khi phát ra tia hồng ngoại có bước sóng với khoảng 9 μm.

Tại phòng thí nghiệm cách tốt nhất để tạo ra các chùm tia hồng ngoại có định hướng cần sử dụng đến đèn dây tóc ở nhiệt độ thấp hoặc sử dụng diot phát quang hồng ngoại.

• Công dụng của tia hồng ngoại

Tia hồng ngoại có tác dụng về nhiệt rất mạnh nên thường sẽ áp dụng tính chất này trong việc sấy khô, sưởi ấm, bảo quản, nấu ăn.

Tia hồng ngoại có tác dụng trong một số những phản ứng hóa học. Chính nhờ vào tính chất này mà có thể nhìn thấy hình ảnh rõ nét khi chụp vào ban đêm.

Từ tia hồng ngoại chế tạo ra bộ điều khiển từ xa nhờ vào tính chất có thể biến điệu giống như sóng điện cao tần.

Đối với lĩnh vực quân sự tia hồng ngoại được ứng dụng rất nhiều trong đó: hỗ trợ lái xe vào ban đêm, quan sát nhờ vào ống nhòm hồng ngoại, giúp chụp ảnh và quay phim trong bóng tối nhờ vào camera hồng ngoại, tên lửa tự tìm được mục tiêu tự động căn cứ vào tia hồng ngoại từ mục tiêu đó phát ra.

Xem thêm:

• Tia sáng là gì? Ứng dụng của tia sáng trong thực tế như thế nào?
• Tìm hiểu tia lửa điện và ứng dụng của tia lửa điện trong cuộc sống

Tia tử ngoại

• Nguồn tia tử ngoại từ đâu?

Tất cả các vật có mức nhiệt độ cao trên 2000 độ C sẽ bắt đầu phát ra tia tử ngoại. Trường hợp vật có nhiệt độ càng cao thì phổ tử ngoại của vật đó sẽ càng được trải dài hơn nữa về phía sóng ngắn.

Trên thực tế một số nguồn phát ra được tia tử ngoại mạnh như: Bề mặt của mặt trời hay hồ quang điện.

Tại những phòng thí nghiệm thiết bị được dùng thường xuyên để tạo nên nguồn phát ra tia tử ngoại là đèn hơi thủy ngân.

• Công dụng của tia tử ngoại

Tia tử ngoại có tác dụng trong quá trình làm phim ảnh do đó tia này thường được dùng trong phim ảnh để nghiên cứu những tính chất tia tử ngoại.

Tia tử ngoại giúp kích thích quá trình phát quang của nhiều chất như kẽm sunfua, cadimi sunfua… từ đó được áp dụng vào việc tìm kiếm vết nứt trên các đồ vật làm bằng kim loại.

Các phản ứng hóa học bị kích thích như phản ứng biến đối oxy để tạo thành ozon hoặc phản ứng tổng hợp nên vitamin D… Từ đó sử dụng giống như các tác nhân gây ra những phản ứng hóa học.

Tia tử ngoại ion hóa một số đối tượng giống như không khí hoặc chất khác tạo ra tác  dụng của quang điện.

Trong sinh học tia tử ngoại có tác dụng  diệt khuẩn, nấm mốc và hủy hoại những tế bào da hoặc võng mạc.

Tia tử ngoại có thể bị nước hoặc thủy tinh hấp thụ nhanh và khá mạnh.

Với lĩnh vực y học tia tử ngoại được dùng trong điều trị rất nhiều loại bệnh khác nhau như còi xương ở trẻ em.

• Sự hấp thụ của tia tử ngoại

Mặc dù có khả năng đi xuyên qua thạch anh nhưng đi qua nước hoặc thủy tinh tia tử ngoại bị hấp thụ mạnh.

Tại tầng ozone tia tử ngoại có khả năng hấp thụ các tia  có bức sóng nhỏ hơn 300nm. Điều này đóng vai trò như tấm áo giáp để bảo vệ hệ thống sinh vật trên trái đất. Hạn chế các tác dụng nguy hiểm từ tia tử ngoại.

Bài viết ở trên đã chia sẻ các thông tin về tia hồng ngoại tia tử ngoại, bản chất, tác dụng của cả hai tia này trong cuộc sống đã mang đến cho bạn đọc kiến thức hữu ích. Bạn đọc hãy thường xuyên truy cập chuyên mục này để cập nhật thêm những bài viết khác.